Orgels /
Amsterdam / Noorderkerk
Noorderkerkstraat,
Amsterdam
Kerk
Bij de bouw van deAmsterdamse grachtengordel in de 17e eeuw ontstond het
plan voor een grote protestantse kerk tussen de Prinsen- en Keizersgracht, de
latere Westerkerk. De bewoners van de nieuwe stadswijk bij de Haarlemmer Poort,
later de Jordaan genoemd, vonden de afstand naar deze nieuwe Westerkerk echter
te groot en verzochten de vroedschap een kleinere kerk of kapel te bouwen op de
Princenmarckt, zoals de Noordermarkt toen nog heette.
Zo werd op 15 juni 1620 de eerste steen gelegd en in 1623 was de door architect
Hendrick de Keyser gebouwde Noorderkerk gereed.
In de loop der eeuwen zijn diverse restauraties uitgevoerd. De meest recente
vond plaats in de jaren '90 van de vorige eeuw.
Hoofdorgel
Een orgel in de Noorderkerk heeft lang op zich laten wachten. Pas in 1844 werd
de vraag naar een orgel sterker en in 1847 werd begonnen met het inzamelen van
geld voor de aanschaf van het instrumentl. Timmerman G. Nijhoff was de ontwerper
van de orgelkas en hij kreeg ook de opdracht het orgel te bouwen onder toezicht
van architect P.J. Hamer. H. Knipscheer ontfermde zich over het instrument.
In 1849 werd het orgel officieel in gebruik genomen. De blinde organist van de
Oude Kerk, Jan Hendrick Christoffel te Broecke, bespeelde als eerste het orgel.
De orgelmakers Knipscheer hadden al vele generaties lang orgels gebouwd in
Noord- en Zuid Holland, Zeeland, Utrecht en Gelderland. Het Knipscheer-orgel in
de Noorderkerk is het grootste dat door de Knipscheers is gebouwd. Een
bijzonderheid is dat het centraal is opgesteld, half rond de grote kolom
tegenover de kansel, zeer fraai ingepast in het interieur.
Nadat het orgel drastisch was verbouwd door de firma Steenkuyl, werd het onlangs
geheel gerestaureerd en gereconstrueerd door de firma Flentrop te Zaandam. Op 16
september 2005 is het Knipscheer-orgel weer in gebruik genomen.
|
Dispositie van het Knipscheer-orgel (1849): |
||
|
Hoofdwerk: |
Bovenwerk: |
Pedaal: |
|
Prestant 16' |
Prestant 8' |
Prestant 16' |
|
Bourdon 16’ |
Baarpijp 8' |
Bourdon 16' |
|
Octaaf 8' |
Quintadeen 8' |
Holfluit 8' |
|
Roerfluit 8' |
Octaaf 4' |
Roerquint 6' |
|
Octaaf 4' |
Dwarsfluit 4' |
Octaaf 4' |
|
Roerfluit 4' |
Nasard 3' |
Bazuin 16' |
|
Quint 3' |
Octaaf 2' |
Trompet 8' |
|
Octaaf 2' |
Sesquialter II sterk |
|
| Mixtuur VI sterk | Vox Humana 8' | Werktuiglijke registers: |
| Scherp V sterk | Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk | |
| Cornet V sterk disc. | Koppel Pedaal-Hoofdwerk | |
| Trompet 8' | Tremulant Bovenwerk | |
| Piano/Forte Trede | ||
| 3 Afsluiters | ||
Koororgel
In 1959 bouwde de firma Flentrop een positief
van 6 stemmen voor de Goede Herderkerk in Terneuzen.
In 1967 is het orgel overgeplaatst naar 'de Uitweg' in Amsterdam, gevolgd door
een overplaatsing in 1992 naar de Bonificatiuskerk in Zaandam.
Sinds 1999 staat het positief in de Noorderkerk in Amsterdam.
|
Dispositie van het Flentrop-orgel (1959): |
|
|
Manuaal: |
Pedaal: |
|
Holpijp 8' basc./disc. |
Aangehangen |
|
Prestant 4' |
|
|
Roerfluit 4' basc./disc. |
|
|
Gemshoorn 2' |
|
|
Mixtuur II-III sterk |
|
|
Sesquialter II sterk disc. |
|