Orgels /
Wormer / Nieuwe Kerk
Kerkstraat,
Wormer
Kerk
Maquette van de oude kerk (15e eeuw-1807)
In de 15e eeuw verrees te
Wormer een grote kerk, waarvan het koor in de 16e eeuw werd vergroot.
Gaandeweg werd de (inmiddels te grote) kerk echter bouwvallig, zodat in 1805
werd besloten de kerk af te breken en een kleinere kerk te bouwen.
Twee jaar later vond de daadwerkelijke afbraak plaats en op 12 november 1809
werd de huidige Nieuwe Kerk in gebruik genomen.
Voorgaand orgel
In de Oude Kerk te Wormer stond een tweeklaviers orgel, vermoedelijk gebouwd
aan het einde van de 16e eeuw. “De overlevering zegt, dat den Maaker
van dit Orgel ten tyde van de Spanjaarden in zyn werk verhinderd wierde,” aldus
Joachim Hess in zijn “Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen” uit 1774.
Verder vermeldt hij: “In de Bovenkast ligt nog een derde Windlade, waar op zo
het schynd nooit eenige pyp heeft gestaan.” Het is niet bekend of het orgel is
verdwenen bij de afbraak van de Oude Kerk in 1807 of dat het nog dienst heeft
gedaan in de Nieuwe Kerk tot daar in 1865 een nieuw orgel gereed kwam.
Dispositie van het voormalige orgel (16e eeuw) in 1774: |
||
Hoofdwerk: |
Rugwerk: |
Pedaal: |
Holpyp 8' |
Prestant 8' |
Aangehangen |
Octaav 4' |
Octaav 4' |
|
Octaav 2' |
Octaav 2' |
|
Cornet |
Mixtuur |
|
Scharp |
Huidig orgel
In 1865 bouwde de firma Flaes &
Brünjes een nieuw orgel voor de Hervormde Kerk te Wormer met tien stemmen,
verdeeld over twee klavieren. Het pedaal was aangehangen aan het hoofdwerk.
Rond 1900 werd het de Quint 3' van het eerste klavier door een Roerfluit 8'
vervangen. Op het tweede manuaal werd op een kantsleep een Voix Céleste
toegevoegd. Ook maakte men een vrij pedaal door een transmissie van de Bourdon
16' op het pedaal te disponeren.
De firma Flentrop restaureerde het Flaes-orgel in 1967 waarbij werd een nieuwe
Quint 3’ op het hoofdwerk werd geplaatst en de Voix Céleste werd verwijderd.
In 1983 restaureerde Flentrop het instrument opnieuw. Het oorspronkelijke
aangehangen pedaal werd hersteld. De Saliconaal 8' van het tweede manuaal heet
sinds 1983 Viola di Gamba. Het orgel is op 23 september 1983 weer in gebruik
genomen met een concert door Jan Jongepier die als adviseur bij de werkzaamheden
betrokken was.
Dispositie van het Flaes-orgel (1865) vanaf 1983: |
||
Hoofdwerk: |
Nevenwerk: |
Pedaal: |
Bourdon 16' |
Holpijp 8' |
Aangehangen aan hoofdwerk |
Prestant 8' |
Salicionaal 8' |
|
Octaaf 4' |
Roerfluit 4' |
Werktuiglijke registers |
Quint 3' |
Koppel Manuaal I-Manuaal II | |
Octaaf 2' |
Tremulant Nevenwerk | |
Mixtuur III sterk |
||
Cornet IV sterk disc. |